กัมพูชา: มรดกสงครามและกับระเบิดนานาชนิดที่ยังคงฝังรากลึก
กัมพูชาเป็นหนึ่งในประเทศที่ได้รับผลกระทบจากกับระเบิดและยุทโธปกรณ์ที่ไม่ระเบิด (UXO) อย่างรุนแรงที่สุดในโลก ซึ่งเป็นมรดกตกทอดจากสงครามกลางเมืองที่ยาวนานหลายทศวรรษ โดยกับระเบิดที่ทางทหารกัมพูชาเคยใช้และที่ยังคงตกค้างอยู่ในปัจจุบันนั้นมีหลากหลายชนิดและมีที่มาจากหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากอดีตสหภาพโซเวียตและสาธารณรัฐประชาชนจีน
กับระเบิดสังหารบุคคล: ภัยเงียบที่คร่าชีวิต
กับระเบิดสังหารบุคคลเป็นชนิดที่พบได้แพร่หลายที่สุดในกัมพูชา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเสียหายต่อกำลังพลของฝ่ายตรงข้าม รุ่นที่ถูกใช้งานอย่างกว้างขวางโดยกองทัพกัมพูชาในอดีต ได้แก่:
- PMN-2 (สหภาพโซเวียต): เป็นกับระเบิดสังหารบุคคลชนิดแรงกดที่อันตรายและพบได้บ่อยที่สุดชนิดหนึ่งในกัมพูชา ตัวกับระเบิดทำจากพลาสติกสีเขียวหรือสีน้ำตาล ทำให้ยากต่อการตรวจจับด้วยเครื่องตรวจจับโลหะ มีแรงระเบิดที่รุนแรงพอที่จะทำให้เสียชีวิตหรือพิการสาหัสได้ บรรจุดินระเบิดแรงสูงไว้ประมาณ 100 กรัม
- Type 72 (จีน): เป็นกับระเบิดสังหารบุคคลอีกชนิดที่ถูกใช้งานอย่างแพร่หลาย มีทั้งแบบที่เป็นโลหะและพลาสติก ออกแบบมาให้ทำงานเมื่อมีแรงกดทับหรือเมื่อสะดุดกับลวดสะดุด กับระเบิดรุ่นนี้มีขนาดเล็กและสามารถวางได้อย่างรวดเร็วในพื้นที่วงกว้าง
กับระเบิดต่อต้านรถถัง: สกัดกั้นยานเกราะ
นอกจากกับระเบิดสังหารบุคคลแล้ว กับระเบิดต่อต้านรถถังก็ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายเช่นกันเพื่อทำลายหรือสร้างความเสียหายให้กับยานเกราะของฝ่ายศัตรู รุ่นที่สำคัญที่พบในกัมพูชาประกอบด้วย:
- TM-46 (สหภาพโซเวียต): เป็นกับระเบิดต่อต้านรถถังทรงกลม ตัวเรือนทำด้วยโลหะ มีขนาดใหญ่และบรรจุดินระเบิดปริมาณมาก (ประมาณ 5.7 กิโลกรัม) สามารถสร้างความเสียหายรุนแรงแก่รถถังและยานยนต์หุ้มเกราะได้ ถูกออกแบบให้ทำงานเมื่อมีแรงกดจากยานพาหนะโดยตรง
- Type 69 (จีน): เป็นกับระเบิดต่อต้านรถถังที่ได้รับอิทธิพลการออกแบบมาจากรุ่นของโซเวียต มีลักษณะคล้ายกับ TM-46 และมีประสิทธิภาพในการทำลายล้างที่ใกล้เคียงกัน
ที่มาของกับระเบิด: การสนับสนุนจากมหาอำนาจ
การปรากฏของกับระเบิดจำนวนมหาศาลในกัมพูชามีความเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับภูมิรัฐศาสตร์ในช่วงสงครามเย็น ในช่วงความขัดแย้งต่างๆ กัมพูชาได้รับการสนับสนุนทางทหารจากหลายฝ่าย ซึ่งรวมถึงการจัดหาอาวุธยุทโธปกรณ์และกับระเบิดด้วย
- สหภาพโซเวียต: ให้การสนับสนุนฝ่ายรัฐบาลพนมเปญที่ได้รับการหนุนหลังจากเวียดนาม โดยได้จัดหาอาวุธยุทโธปกรณ์จำนวนมาก รวมถึงกับระเบิดรุ่น PMN-2 และ TM-46
- สาธารณรัฐประชาชนจีน: ให้การสนับสนุนกลุ่มเขมรแดงและกลุ่มต่อต้านอื่นๆ โดยได้มอบความช่วยเหลือทางทหาร ซึ่งรวมถึงกับระเบิด Type 72 และ Type 69
ปัจจุบัน แม้สงครามจะสิ้นสุดลงแล้ว แต่กับระเบิดและยุทโธปกรณ์ที่ไม่ระเบิดยังคงเป็นภัยคุกคามร้ายแรงต่อความปลอดภัยและชีวิตของประชาชนชาวกัมพูชา ทำให้ต้องมีความพยายามในการเก็บกู้และทำลายทุ่นระเบิดอย่างต่อเนื่องโดยความร่วมมือจากนานาชาติ.
